تاریخچه موسیقی ایران

آموزش اف ال استودیو

از سال 1669 میلادی در ایران باستان زمان برآمدن وفرورفتن خورشیدگروهی به نواختن طبل کوس و کرنا می پرداختند.
در اوستا بخش یسناها آمده است که پزشکان بیماران خود را با موسیقی ایرانی بهبود می کردند. در آن زمان سه نوع موسیقی آئینی( دینی) ، بزمی و رزمی مرسوم بوده است، همچنین در جشن های طبیعت روزهای تاریخی ملی نواها موسیقی ایرانی ویژه ای اجرا می شد.
درزمان هخامنشیان سرودها و ترانه‌هایی به نام هوره در جنگ ها و جشن ها اجرا می کردند که امروز ه در ایلام و سرزمین های غرب ایران با همین نام رایج است.
در زمان ساسانیان به برای بهرام گور خسرو پرویز موسیقی دان هایی زیر نظر وزیر دربار خرم باش کار می کردند. در جشن های بزرگ این نوازندگان و خنیاپرهزینه نواهای کوناگونی اجرا می کردند.
در شاهنامـه آمده بهرام گور تعداد ده هزار لوری (خنیاگر) از هند برای پایکوبی و شادی مردم به ایران آورد.

نبد هیچ مانند بهرام گور به داد و بزرگی و فرهنگ و زور


موسیقی ‌دانان ایران باستان:
زیاد دیده شده ترین موزیک ‌دان‌های قبل از ادرود به شرح زیر بودند:
1.باربد
2.سرکش
3.رامتین
4.بامشاد
5.آفرین
6.نکیسای چنگ نواز

باربد جهت روزانه هفته نوایی تهیه و تولید که به هفت خسروحی معروف است. همین طور برای هـر روز ماه سی لحن یا سی دستان و برای 360 روز سال غیر از پنجه دزدیده 360 دستان را ساخت.
موسیقی جامه دران که در ردیف موسیقی ایرانی است از تهیه و تولید های نکیسا است که با چنگ نواخته است.
دستان دیگری به نام دستان راست است که باربد آن را ساخت و امروزه جزو دستگاه های هفت گانه موسیقی ایرانی است.
همین طور باید به موزیک ها و دستان نوروز بزرگ آرایـش خورشید ، ماه برکوهان، گنج کاووس، تخت تاقدیس سوگ سیاوش و .. اشاره کرد.

ردیف:
ردیف دستبرخی امروز ایران از دوره آقا علی اکبر فراهانی باقی مانده است. آقا علی اکبر فراهانی به ‌واسطه میرزا تقی خان فراهانی ( نوازنده تار دوره ناصر الدین شاه ) جهت نشر موسیقی ایرانی به دربار دعوت شد.
پس این آهنگ بوسیله آقا غلامحسین به دو پسر علی اکبر خان به نام های میرزا حسینقلی و میرزا عبدالله آموخته شد و آنچه از موزیک باستانی ایران امروزه مورد استفاده ‌تر و مشهور ‌تر است دسته ‌بندی موزیک توسط این دو استاد در قالب مجموعه نواخته‌ها و آموزش هایشان است که به نام «ردیف موسیقی » نامیده می‌شود.
ردیف در واقع مجموعه ‌ای از مثال‌های ملودیک در موسیقی ایرانی است که تقریباً با کلمه رپرتوار در آهنگ غربی هم‌ مفهوم است. یک مجموعه ردیف، مجموعه مثال‌هایی موسیقایی از هر کدام از گوشه‌هایی دستگاه ‌است که نشان دهنده نسبت نت‌های مورد استفاده در آن گوشه حال و هوا ی حس ی آن است..
گردآوری و تدوین ردیف به شکل امروزی از اواخر سلسله زند اوایل سلسله قاجار شروع شده ‌است. یعنی در اوایل دوره قاجار سیسـتم مقامی موسیقی ایرانی تبدیل به سیـستم ردیف دستگاهی شد جای مقام‌های چند گانه را هفت دستگاه پنج آوازگرفت.

ردیف‌هایی که هم اکنون موجودند حاوی ردیف میرزا عبدااله، ردیف آقا حسینقلی،ردیف ابولحسن صبا،ردیف عالی علی اکبرشهنازی،ردیف موسی معروف ی،ردیف دوامی، ردیف طاهرزاده، ردیف محمودکریمی، ردیف مرتضی نی‌داوودو... هستند . امروزه،ردیف میرزا عبدالله، ردیف صبا، ردیف شهنازی و دوامی فرد ی زیادتری دارند.

دستگاه:
هر دستگاه موسیقی ایرانی، توالی ‌ای از پرده‌های مختلف موسیقی ایرانی است که انتخاب آن توالی حس شور خاصی را به شنونده انتقال می‌دهد هردستگاه از تعداد بسیاری گوشه موسیقی تشکیل شده ‌است و اکثرا ٌ ً بدین شیوه ارائه می‌شود که از در آمد دستگاه شروع می‌کنند به گوشه اوج یا مخالف دستگاه در میانه ارائه کار می‌رسند ،پس با فرود به گوشه‌های پایانی ارائه تصنیف اجرای را به انتها می‌رسانند.

موزیک سنتی ایران حاوی هفت دستگاه و پنج آوازاست
هفت دستگاه ردیف موسیقی سنتی ایرانی عبارت‌انداز:
1.دستگاه شور
2.دستگاه سه گاه
3.دستگاه چهارگاه
4.دستگاه همایون
5.دستگاه ماهور
6.دستگاه نوا
7.دستگاه راست پنج گاه

آواز:
اکثرا ٌ ً بخش ی از دستگاه مورد نظر است که می‌توان آنرا دستگاه فرعی نامید آواز از نظرفواصل با دستگاه مورد نظر یکسان یا شبیه بوده و می‌تواند شاهد و یا ایست مفرق ی داشته باشد. به‌طور مثال آواز دشتی از متعلقات دستگاه شور و از درجه پنجم آن است .

آوازهای متعلق به دستگاه موسیقی ایرانی ۵تا هستند عبارت‌اند از:
آواز ابوعطا متعلق به دستگاه شو (درجه دوم)
آواز بیات ترک (بیات زند) متعلق به دستگاه شور (درجه سوم)
آواز افشاری متعلق به دستگاه شور ( درجه چهارم)
آواز دشتی متعلق به دستگاه شور ( درجه پنجم)
آواز بیات اصفهان متعلق به دستگاه همایون ( درجه چهارم)